Trrrrudna głoska R...

   Głoska "R" pojawia się w 5. lub 6. roku życia dziecka. Często jest uznawana przez logopedów za trudną do wywołania. Udaje się ją wywołać czasami już przy pierwszej próbie, jednak żeby się to udało w dużej mierze zależy od pewnych przyczyn, np:

sprawność aparatu artykulacyjnego:

- nieprawidłowa budowa wędzidełka (zbyt krótkie) - czy wędzidełko jest zbyt krótkie może określić to już logopeda w trakcie badania przesiewowego. Jeżeli jest krótkie to kolejnym krokiem jest wizyta u stomatologa, który podejmuje decyzję o podcięciu;

- nieprawidłowa budowa języka;

- brak pionizacji języka;

- wadliwa budowa podniebienia twardego;

- zbyt niska sprawność języka (jego czubka);

- czynniki środowiskowe - chociaż niechętnie o tym się mówi, ale może zdarzyć się tak, że dziecko "dziedziczy" po którymś z rodziców;

- wady zgryzu.

oddychanie:

- przy wymowie głoski "R" oddychanie jest ważne przede wszystkim dlatego, że strumień powietrza wydychanego z płuc musi wprawić w drgania najpierw więzadła głosowe, a potem czubek języka. Jeśli dziecko oddycha niewłaściwym torem oddechowym może to doprowadzić także do wydychania powietrza ze zbyt małą siłą, która po rozwibrowaniu fałdów głosowych, nie będzie wystarczająca na wprawienie w drgania czubka języka. Tor oddechowy, który jest prawidłowy tor żebrowo-przeponowo-brzuszny, żebrowo-przeponowy lub inaczej całościowy. Ukształtowanie prawidłowego toru oddechowego powoduje, że organizm człowieka ma szansę funkcjonować prawidłowo w aspekcie fizjologicznym, intelektualnym i emocjonalnym. Pacjent nie ma problemów z artykulacją głosek, również głoski "R".

terapia logopedyczna:

- składa się ona z trzech elementów: etapu przygotowawczego, wywołania głoski i automatyzacji.

Etap przygotowawczy:

- ćwiczenia słuchu fonematycznego (zdolność do rozróżniania głosek ze względu na ich cechy, np.: odróżnianie głosek dźwięcznych: b, d, g i w od bezdźwięcznych: p, t, k i f) oraz ćwiczenia motoryki narządów mowy czyli ćwiczenia buziaka (języka, a zwłaszcza jego czubka, warg, policzków, podniebienia miękkiego).

Etap wywołania głoski:

- ćwiczenia artykulacyjne:

a) wypowiadanie głosek: t, d, n dziąsłowo;

b) wypowiadanie różnego rodzaju zbitek spółgłoskowych (pamiętamy o ułożeniu języka: przy wymowie głosek dziąsłowych czubek języka "uderza" o wałek dziąsłowy tuż za górnymi zębami): bd, bda, bdo, bde, bdu, bdy, pta, pto, pte, ptu, pty, td, tdn, tdt, teda, tedo, tede, tedu, tedy, adda, oddo, edde, uddu, yddy, patataj, tla, tlo, tle, tlu, tly;

c) przedłużanie wymowy głoski "D" i potrącaniem czubka języka palcem wskazującym lub patyczkiem kosmetycznym.

- ćwiczenia oddechowe:

a) zabawa "tańczący płomyczek" - usta ściągnięte w "dzióbek" i wypowiadanie zbitki spółgłoskowej "tlu" tak, aby płomyczek drgał;

b) zabawa w "węża" - ułożenie wąskiego paska papieru na środkowej lini języka do jego połowy i dmuchanie,

c) ćwiczenia przy użyciu "dmuchajek".

- ćwiczenia artykulacyjne

a) wypowiadanie w wyrazach zamiast głoski "R" głosek "T" lub "D", np.: ttawa, ttawnik, ttąbka, ttampki, ttefl, ttolejbus, ddabina, ddewno, ddacena itp.

b) próba wypowiadanie głoski "R" po spółgłoskach: trawa, drewno, frak, grabie, hrabia, krab, mrowisko, prezydent, wrotki;

c) etap końcowy - utrwalanie głoski "R" w wyrazach w izolacji między samogłoskami.

Etap auomatyzacji:

- automatyzacja - wywołana głoska jest utrwalana w wyrazach, wyrażeniach dwuwyrazowych i zdaniach, a następnie w którkich wierszykach i w mowie spontanicznej.