Mowa 3 - latka
MOWA DZIECKA 3 - LETNIEGO
Dziecko 3 – letnie potrafi porozumieć się z otoczeniem, mowa jego jest już w pewnym stopniu ukształtowana, nie znaczy to jednak, że jest pozbawiona błędów i że jej rozwój nie odbywa się w dalszym ciągu. Artykulacja coraz bardziej zbliża się do prawidłowej.
Zasób głoskowy powinien obejmować wszystkie samogłoski: a, o, e, u, i, y, ę, ą. Samogłoski e, o mogą być zastępowane jeszcze przez a.
Dziecko powinno wymawiać następujące spółgłoski p, pi, b, bi, m, mi, ł, f, fi, s, wi, t, d, n, l, li, ś, ź, ć, dż, ń, k, ki, g, gi, h, hi. W tym wieku mogą się pojawiać s, z, c, dz. Często głoski te są zmiękczane i wymawiane jak ś, ź, ć, dź. Głoska r wymawiana jako j lub l. Zamiast głoski f występuje ch i odwrotnie.
Trudności sprawiają grupy spółgłosek, często są one też upraszczane. Dziecko wymawia np. pśoła zamiast pszczoła, wonek zamiast dzwonek, pika zamiast piłka. Sylaba początkowa lub końcowa może być opuszczana np. zupa idolowi zamiast zupa pomidorowa, komitywa zamiast lokomotywa, palas (parasol), kapel (kapelusz).
W okresie tym dzieci tworzą wiele neologizmów językowych czyli form nie używanych przez dorosłych. Zdania mogą być budowane niepoprawnie z punktu widzenia logiki i gramatyki.
Słuch fonematyczny jest już na tyle wyrobiony, że maluch wie, jak dana głoska powinna brzmieć, choć sam nie potrafi jej prawidłowo wypowiedzieć.
Stąd poprawianie innych dzieci typu: “Nie mówi się jiba, a lyba”. Wraz z budową prostych zdań rozpoczyna się niezapomniana dla wszystkich rodziców epoka pytań: jak? dlaciego? po cio? ciemu?…
W słowniku trzylatka powinno się już znaleźć około 300 słów. Jeśli jednak nie wykazuje zainteresowania komunikacją werbalną, jest to sygnał, że rozwój mowy nie przebiega prawidłowo. Rodzice, których dwuletnie dziecko mówi zaledwie „mama”, „tata”, „nie”, powinni skonsultować to ze specjalistą.
Niezbędne są w tym okresie ćwiczenia aparatu artykulacyjnego
i narządów mowy. Oto kilka z nich:
1.Wysuwanie języka na brodę – zabawa „Kto ma dłuższy język”,
2. Dotykanie językiem ząbków górnych i dolnych po kolei – zabawa „Liczenie ząbków”,
3. Oblizywanie czubkiem języka górnej wargi – zabawa „Język jako wycieraczka samochodowa”,
4. Oblizywanie czubkiem języka górnych ząbków – zabawa „Języczek jako szczoteczka do zębów”,
5. Mlaskanie czubkiem języka. Przyssanie języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach.
6. Kierowanie czubka języka do kącików ust – zabawa „Języczek jak wahadełko zegara”,
7. Nabieranie powietrza do buzi i nadymanie policzków – zabawa „baloniki”,
8. Ściąganie ust w dzióbek – zabawa „Posyłanie buziaczków”,
9. Układanie wargi dolnej na górną i górnej na dolną,
10. Szerokie otwieranie i zamykanie ust – zabawa „Ziewający hipopotam”.
Zabawy dźwiękonaśladowcze:
a) Naśladowanie odgłosów zwierząt, ptaków, owadów:
krowa – muuu, muuu, muuu,
konik – ihaha, ihaha, ihaha,
pies – hau, hau, hau,
kot – miau, miau, miau,
koza – meee, meee, meee
baran – beee, beee, beee,
świnka – chrum, chrum, chrum lub kwi, kwi, kwi,
wilk – auuu, auuu, auuu,
zając – kic, kic, kic,
kaczka – kwa, kwa kwa,
kura – ko, ko, ko,
gęś – gę, gę, gę,
kogut – kukuryku, kukuryku, kukuryku,
gołąb – gruchu, gruchu, gruchu,
wrona – kra, kra, kra,
sowa – huhu, huhu, huhu,
kukułka – kuku, kuku, kuku,
indyk – gul, gul, gul
bocian – kle, kle, kle
osa – bzz, bzz, bzz
świerszcz – cyk, cyk, cyk;
b) dźwięków z otoczenia:
zegar – tik tak, tik tak, tik tak,
samochód – brum, brum, brum.
dzwonek – dzyń, dzyń, dzyń,
dzwon – bim bam bom, bim bam bom, bim bam bom,
samolot – buuu, buuu, buuu,
kapanie wody – kap, kap, kap,
karetka pogotowia – eo, eo, eo,
radiowóz – io, io, io,
straż pożarna – ao, ao, ao,
klakson – tii tit, tii tit, tii tit,
pukanie do drzwi – puk, puk, puk.
Wierszyki do wspólnej zabawy:
1.
Tu sroczka kaszkę warzyła,
Swoje dzieci karmiła:
Temu dała w garnuszeczku,
Temu dała w rondeleczku,
Temu dała na miseczce,
Temu dała na łyżeczce,
A temu nic nie dała,
Tylko frrr….. poleciała.
2.
Tu paluszek, tu paluszek,
A tu czysty mam fartuszek.
Tu jest rączka, a tu druga,
A tu oczko do mnie mruga.
Tu jest czoło, tu są włosy.
Wszyscy mamy czyste nosy.
Tu sa rączki do klaskania.
Tu sa nóżki do tupania.
3.
W pokoiku na stoliku
Stało mleczko i jajeczko.
Przyszedł kotek, wypił mleczko,
A ogonkiem stłukł jajeczko.
Przyszła pani, kotka zbiła,
A skorupki wyrzuciła.
4.
Idzie kominiarz
Po drabinie,
Fiku miku,
Już w kominie!
5.
Idzie rak nieborak,
Jak uszczypnie, będzie znak!